مواجهه درماني يكي از روش‌هاي قديمي و البته پركاربرد در روان‌شناسي است. به‌طوركلي در مواجهه‌درماني اعتقاد بر اين است كه اگر بيمار با چيزي كه از آن مي‌ترسد روبرو بشود ترس وي از بين خواهد رفت. اما اين مواجهه مي‌بايست با اصول مشخص و زير نظر يك متخصص اتفاق بيافتد. گاهي اوقات ممكن است بيمار به طور ناگهاني و يك‌دفعه و گاهي اوقات هم به‌صورت پله‌پله با ترس خود مواجه شود. روش درماني شما هرچه كه باشد مي‌توانيم بگوييم خوشبختانه مواجهه‌درماني بر اساس آمار، بهبودي‌هاي بسياري را به دنبال داشته است. به همين خاطر از سال‌ها پيش تاكنون يكي از روش‌هايي است كه به‌خصوص براي درمان انواع ترس از آن استفاده مي‌شود. براي دريافت اطلاعات بيشتر راجع به اين روش در ادامه همراه ما باشيد.

منبع: مواجهه درماني | تكنيك مواجهه چيست

فلسفه مواجهه درماني چيست

به‌طوركلي ما انسان‌ها به دنبال رسيدن به آرامش و راحتي و فرار از اضطراب و ناخوشي هستيم. اما بعضي وقت‌ها راه‌هاي اشتباهي را براي رسيدن به اين هدف انتخاب مي‌كنيم. يكي از اين راه‌هاي اشتباه اجتناب يا فرار است. براي مثال فرض كنيد يك نفر از ارتفاع مي‌ترسد. او هميشه سعي مي‌كند از جاهاي بلند دوري كند. زيرا قرارگرفتن در اين موقعيت‌ها باعث اضطراب و ناراحتي وي مي‌شود. در مقابل هرچقدر كه از اين شرايط دوري كند احساس آرامش و راحتي بيشتري را تجربه خواهد كرد. علاوه بر اين كساني كه از ارتفاع مي‌ترسند معمولاً افكار اشتباهي هم راجع به اين مسئله دارند. براي مثال بيشتر آنها مي‌ترسند كه مبادا از بلندي به زمين بيافتند و آسيب ببينند.

ترس از بلندي و اجتناب‌كردن از اين موقعيت‌ها شايد در لحظه باعث شود كه شما از اضطراب دور باشيد؛ اما مشكلاتي را هم براي‌تان به همراه خواهد داشت. براي مثال شما بسياري از مواقع براي ردنشدن از روي پل‌هاي عابر پياده مجبوريد راهتان را تا حد زيادي دور كنيد. فرض اصلي در مواجهه درماني اين است كه وقتي شما با چيزي كه از آن مي‌ترسيد روبه‌رو بشويد متوجه اشتباه بودن فكرها و ترس‌هايتان خواهيد شد. در حقيقت در اين موقعيت‌ها ما به خودمان مي‌گوييم: “خيلي هم ترسناك نبود! “.

ما تا وقتي از روبه‌روشدن با يك مسئله اجتناب مي‌كنيم نمي‌فهميم كه آن موضوع به‌اندازه‌اي كه فكر مي‌كرديم ترسناك نيست. اما زماني كه با آن روبه‌رو مي‌شويم متوجه اشتباه بودن افكارمان خواهيم شد. مواجهه درماني اين اصل را با قوانين علمي ديگر تركيب كرده و از آنها براي درمان بيماري‌هاي رواني به‌خصوص ترس‌ها استفاده مي‌كند.

انواع مواجهه درماني

مواجهه درماني روش‌هاي مختلفي دارد. باتوجه‌به شدت بيماري و شرايطي كه در آن قرار داريد ممكن است متخصص از هركدام اين روش‌ها استفاده كند. بااين‌حال آنچه مهم است و بايد به آن دقت داشته باشيد اين است كه مواجهه‌درماني يك روش كاملاً تخصصي است؛ كه مي‌بايست زير نظر متخصص انجام بگيرد.

حساسيت‌زدايي تدريجي

همان‌طور كه از نام اين روش پيداست در حساسيت‌زدايي شما آرام‌آرام با چيزي كه از آن مي‌ترسيد روبه‌رو خواهيد شد. براي مثال در ابتدا ممكن است فقط نام موضوع ترستان را بشنويد؛ عكس آن را ببينيد و يا خودتان را در آن موقعيت تصور كنيد. به‌تدريج و هر زمان كه توانستيد آرامش خودتان را حفظ كنيد وارد مرحله بعدي مي‌شويد. اين مراحل تا جايي ادامه پيدا مي‌كند كه شما ديگر هيچ ترسي از هيچ‌كدام از جنبه‌هاي آن موضوع نداشته باشيد.

مواجهه ناگهاني

مواجهه ناگهاني يا غرقه‌سازي درست برخلاف روش قبلي است. در اين روش بيمار به طور ناگهاني با آخرين و شديدترين حالتي كه از آن مي‌ترسد روبه‌رو خواهد شد. براي مثال كسي كه از ارتفاع مي‌ترسد در يك محيط مرتفع قرار خواهد گرفت و اجازه فراركردن از اين محيط به او داده نمي‌شود.

استفاده از واقعيت مجازي

گاهي اوقات درمانگران به‌جاي استفاده از محرك‌هاي واقعي از واقعيت مجازي استفاده مي‌كنند. در اين روش با استفاده از دستگاه‌هاي واقعيت مجازي بيمار خودش را در شرايط تصور مي‌كند. براي مثال كسي كه ترس از مار دارد در اين روش به‌صورت مجازي در محيطي قرار مي‌گيرد كه در آن يك يا چند مار حضور دارند. و مي‌بايست دستورات متخصص را در آن محيط اجرا كند. اين روش علاوه بر راحتي‌هايي كه به دنبال داشته بر اساس آمار نيز كاملاً به‌خوبي روش‌هاي ديگر عمل مي‌كند.

مواجه‌شدن با شرايط فيزيولوژيك

گاهي اوقات و به‌خصوص در بيماري‌هايي مثل حمله‌هاي عصبي (پانيك) آنچه فرد از آن مي‌ترسد يك موضوع خارجي نيست. اين بيماران از شرايط فيزيولوژيك خودشان مثل بالارفتن ضربان قلب و يا تنگي نفس مي‌ترسند. در چنين شرايطي متخصص به بيمار كمك مي‌كند كه اين شرايط را در اتاق درمان ايجاد كرده و با آن روبه‌رو شود. براي مثال يك بيمار پانيك ممكن است چندين بار روي صندلي چرخ بخورد تا حالتي شبيه سرگيجه پيدا كند. سپس به وي كمك مي‌شود اين شرايط را با حفظ آرامش مديريت كند.

مواجهه درماني چطور اتفاق مي‌افتد؟

شايد آنچه تا اينجا راجع به مواجهه درماني گفته‌ايم باعث شود شما احساس كنيد اين روش بسيار ساده است. اما بايد بدانيد كه مواجهه‌درماني نيز پيچيدگي‌هاي خودش را دارد؛ و همان‌طور كه گفتيم حتماً مي‌بايست زير نظر متخصص انجام شود. به همين خاطر در ادامه اين مطلب راجع به آنچه در جلسه مواجهه اتفاق مي‌افتد بيشتر صحبت خواهيم كرد.

آموزش فرايند ماجرا

اولين قدم اين است كه شما با فلسفه مواجهه درماني آشنا شويد. همه ما وقتي يك موضوع را كامل مي‌پذيريم كه بدانيم چه منطق و دليلي از آن حمايت مي‌كند. به همين خاطر درمانگر در اولين جلسه فرايندي كه اتفاق افتاده تا شما درگير ترس از يك موضوع و ادامه‌پيداكردن آن بشويد و همين‌طور دليل تأثيرگذاري روش‌هاي درماني را توضيح خواهد داد.

تمرين‌هاي آرام‌سازي

قرار نيست شما تنها و بدون هيچ حمايتي با موضوع ترس‌تان روبرو بشويد. اصلي‌ترين كار اين است كه درمانگر به شما آموزش بدهد، چطور با ترس‌هايتان روبه‌رو شويد و درعين‌حال آرام بمانيد. به همين خاطر در اين مرحله شما روش‌هاي آرام‌سازي را ياد مي‌گيريد. آرام‌سازي مجموعه‌اي از تمرينات مثل ريلكسيشن هستند كه به بيمار كمك مي‌كنند چطور وقتي دچار اضطراب مي‌شود آرامش خودش را حفظ كند.

مواجهه درماني

وقتي درمانگر به اين نتيجه برسد كه شما تمرينات آرام‌سازي را به‌خوبي ياد گرفته‌ايد مواجهه شروع مي‌شود. در اين روش شما مي‌بايست هنگام روبه‌روشدن با چيزي كه از آن مي‌ترسيد با كمك تمرينات آرام‌سازي، آرامشتان را حفظ كنيد. طبيعتاً وقتي بتوانيد به اين هدف برسيد ديگر خبري از اضطراب و نگراني نخواهد بود. شما همين حالا مي توانيد به صورت تلفني، حضوري و حتي آنلاين از متخصصين براي درمان كمك بگيريد.

چرا بايد از مواجهه درماني استفاده كنيم

از شرايط فعلي خسته شده‌ايد

همه ما وقتي به دنبال راه درمان مي‌گرديم كه از شرايط موجود خسته شده باشيم. پس اگر شما هم در حال خواندن اين مطلب هستيد احتمالاً به دنبال پيداكردن يك روش مناسب براي روبروشدن با ترس‌هايتان مي‌باشيد. خبر خوب اين است كه بر اساس آمارها و تحقيقات انجام شده مواجهه‌درماني بسياري از مواقع باعث درمان بدون برگشت بيماري‌ها شده است. به همين خاطر شما مي‌توانيد با خيال راحت براي رسيدن به هدفتان از اين روش استفاده كنيد.

تأثيرگذاري بيشتر در مقايسه با داروها

شايد شما از آن دسته افرادي باشيد كه براي كنترل اضطرابشان از دارو استفاده مي‌كنند. پس حتماً متوجه اين موضوع شده‌ايد كه داروها نمي‌توانند تأثيري روي درمان شما داشته باشند. در حقيقت داروهاي ضداضطراب تنها باعث كم‌شدن اضطراب تان مي‌شوند؛ و البته اين موضوع تا زماني درست است كه شما مصرف دارو را ادامه بدهيد. به‌محض قطع‌كردن استفاده از داروها علائم اضطراب شما مجدداً باز خواهند گشت.

اين درحاليست كه مواجهه‌درماني روشي است كه توانايي خود شما را در برخورد با بيماري بالاتر مي‌برد. در حقيقت اين شما هستيد كه ياد مي‌گيريد چطور ترس‌هايتان و همين‌طور موقعيت را مديريت كنيد. به همين خاطر در هر زمان و مكاني مي‌توانيد از اين روش استفاده كنيد.

بالارفتن اعتمادبه‌نفس

همه ما وقتي كاري را ياد مي‌گيريم احساس بهتري نسبت به خودمان داريم. به همين خاطر مي‌توانيم بگوييم يك فايده ديگر مواجهه‌درماني اين است كه اعتمادبه‌نفس بيمار را بالاتر مي‌برد. وقتي شما احساس كنيد در مقابل شرايط منفعل نيستيد و به‌خوبي مي‌توانيد وضعيت را مديريت كنيد طبيعتاً احساس بهتري نسبت به خودتان خواهيد داشت؛ و با آرامش بيشتري وارد محيط‌هاي مختلف مي‌شويد.

براي دريافت مشاوره در زمينه مواجهه درماني مي توانيد با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي آواژه از طريق شماره 02191002360 تماس بگيريد.

سؤالات متداول

آيا ممكن است يك نفر از مواجهه درماني نتيجه نگيرد؟

هيچ يك از روش‌هاي درماني به‌طورقطع و صددرصد روي همه انسان‌ها جواب نمي‌دهد. اينكه شما چقدر از يك روش سود ببريد به دلايل بسياري مثل شدت بيماري، مدتي كه با آن درگير بوده‌ايد و همين‌طور همكاري شما و درمانگر دارد. بااين‌حال مطالعات نشان مي‌دهد كه اكثر افراد از مواجهه درماني سود مي‌برند.

منبع: مواجهه درماني | تكنيك مواجهه چيست